Kent Planlaması

Ünlü kent bilimci Thomas Adams, kent planlamasını ‘toplumsal ve iktisadi gereksinimleri göz önünde bulundurarak kentlerin fiziksel gelişmelerin biçimlenmesine bir yön vermekle ilgili sorunlar ile uğraşan bir bilim, bir sanat ve uğraş alanı’ olarak tanımlar. Harvey S. Perloff’a göre kent planlamasının kapsamı, hem metropolitan alanlardaki tüm kentleşmiş alanlar hem daha küçük çaptaki kentsel yerleşim yerleri hem de büyük kentlerin özeksel kesimleridir (Keleş:2006, 112).

Başlangıçta bir reform hareketi olarak başlayan kent planlaması, her zaman bir dereceye kadar mesken ihtiyacı, parklar açık sahalar, istihdam şekilleri, yatırım imkanları, kültürel faaliyet vb gibi sosyal ve ekonomik problemler ve geliş­me eğilimleriyle ilgilenmiştir. Bu sebeple kent planlaması toplumun geleceğini idrak etmesi, amaçlarını tespit etmesi, alternatiflerini seçmesi ile ilgili bir faaliyettir. Kentlerin yatay ve dikey gelişmesi teknik bir planlama, mesken, ücretler, geçinme endeksleri, bölgeler ve kentler arası mal akımı ekonomik bir planlama, toplum olayları temayüller, kültür değişmeleri de sosyolojik bir planlamadır. Bu nedenle kent planlaması bütün bu kadroların birlikte ve bilimsel bir faaliyeti olması gerekir. Planlamanın meskenden başlayıp, mahalle, kent ve nihayet bölge planlamasına giden her safhasında insan ihtiyaçlarının göz önüne alınması zorunluluğu vardır. Sosyal yapının incelenmesi, beşeri ilimleri ve giderek planlama sorumlularını da bu konuda araştırma yapmaya şevketmiştir. Sosyal ve kültürel donatımların değerlendirilmesinde planlama teşkilatı bunu en ince noktasına kadar düşünmelidir (Chumbart de Lauve 1968’den aktaran: Ünsal 2002, 196).

Kent planlamasının ana amacı insanları sağlıklı rahat ve güzel yerlerde yaşatmaktır. Bu konudaki çalışmalar sadece kentleri haritalar üzerinde göstermek ile kalmayıp daha geniş çalışmalar yapılmalıdır. Kent planlamasında şehrin tümünün gelişmesi ana hedef olmalıdır. Bu amaçla planlamaya sadece fiziksel yönler değil, toplumsal, ekonomik ve yönetimsel yönler de girmelidir. Böyle bir plan kamu politikalarının bir özeti niteliğindedir.